در دنیای امروزی که همه‌چیز بر پایه‌ی داده می‌چرخد، انتخاب راهکار مناسب برای ذخیره‌سازی، اهمیتی حیاتی برای کسب‌وکارها در هر مقیاسی دارد. دو گزینه‌ی رایج در این زمینه NAS و SAN هستند. اگرچه هر دو وظیفه‌ی
مشابهی در متمرکز کردن داده‌ها دارند، اما از نظر معماری، موارد استفاده و عملکرد تفاوت‌های قابل‌توجهی میان آن‌ها وجود دارد.
این مقاله به معرفی هر یک از این دو نوع ذخیره‌سازی، تشریح تفاوت‌های کلیدی میان NAS و SAN، و در نهایت مقایسه‌ی کاربردی آن‌ها می‌پردازد تا بتوانید انتخابی آگاهانه داشته باشید.


معرفی NAS و SAN


NAS چیست؟ (Network Attached Storage)


NAS یا «ذخیره‌سازی متصل به شبکه»، دستگاهی اختصاصی است که به شبکه متصل می‌شود و به کاربران و دستگاه‌های داخل شبکه اجازه می‌دهد تا داده‌ها را از یک محل مرکزی به
اشتراک بگذارند.
به‌طور کلی، نصب و پیکربندی NAS بسیار آسان است و به همین دلیل، گزینه‌ای مناسب برای کاربران خانگی و کسب‌وکارهای کوچک تا متوسط به شمار می‌رود.
از NAS در کاربردهایی مانند ذخیره‌سازی داده‌ها، طراحی الکترونیکی (EDA) در صنایع نیمه‌رسانا، یا سیستم‌های بایگانی و ارتباط تصویری پزشکی (PACS) در حوزه‌ی سلامت استفاده می‌شود.
NAS از طریق اترنت (Ethernet) به شبکه متصل می‌شود و معمولاً شامل چندین هارددیسک است که در قالب RAID برای افزونگی و جلوگیری از از دست رفتن داده‌ها پیکربندی
می‌گردد.



SAN چیست؟ (Storage Area Network)

شبکه‌ی ذخیره‌سازی یا SAN، یک شبکه‌ی پرسرعت از دستگاه‌های ذخیره‌سازی است که به‌صورت مستقیم به سرورها یا کامپیوترها متصل می‌شود.
SAN داده‌ها را به‌صورت سطح بلوک (Block-Level) ذخیره کرده و دسترسی مستقیم و سریع به داده‌ها را فراهم می‌کند.
SAN برای محیط‌هایی طراحی شده است که نیاز به کارایی بالا، تأخیر کم و مقیاس‌پذیری زیاد دارند و معمولاً از پروتکل‌هایی مانند Fibre Channel یا iSCSI استفاده می‌کند.
به همین دلیل، گزینه‌ای مناسب برای سازمان‌های بزرگ با نیازهای گسترده‌ی ذخیره‌سازی محسوب می‌شود.


تفاوت‌های کلیدی میان NAS و SAN

  1.      معماری (Architecture)

    • NAS: از طریق شبکه‌ی اترنت به سیستم متصل می‌شود و داده‌ها را در سطح فایل ذخیره و بازیابی می‌کند.

    • SAN: شبکه‌ای مجزا و پرسرعت برای ترافیک ذخیره‌سازی ایجاد می‌کند و از سطح بلوک برای ذخیره‌سازی استفاده می‌کند؛ در این حالت، سیستم‌عامل سرور مدیریت داده را بر عهده دارد.

  2.      عملکرد (Performance)

    • NAS: عملکرد آن وابسته به ترافیک شبکه و سخت‌افزار NAS است؛ برای اشتراک فایل، پشتیبان‌گیری و استریم رسانه مناسب است.

    • SAN: از تأخیر بسیار پایین و سرعت بالا برخوردار است و برای برنامه‌هایی با نیاز شدید به سرعت، مانند پایگاه‌داده‌ها و مجازی‌سازی مناسب است.

  3.      هزینه (Cost)

    • NAS: پیاده‌سازی آسان‌تر و ارزان‌تر دارد؛ برای بسیاری از سناریوهای سازمانی قابل استفاده است.

    • SAN: هزینه‌ی بیشتری دارد، زیرا نیازمند سخت‌افزار و زیرساخت تخصصی است؛ بیشتر برای سازمان‌های بزرگ با نیازهای ذخیره‌سازی سنگین مناسب است.


      مقایسه‌ی کاربردهای NAS و SAN کاربردهای NAS


      NAS از ذخیره‌سازی فایل در سطح شبکه استفاده می‌کند و به کاربران اجازه می‌دهد از هر مکان به داده‌ها دسترسی داشته باشند. برخی از کاربردهای رایج آن عبارتند از:

      1.       اشتراک‌گذاری و همکاری روی فایل‌ها – در محیط‌های اداری، آموزشی و تیم‌های خلاق

      2.      پشتیبان‌گیری و بایگانی داده‌ها – مدیریت حجم زیاد اطلاعات با امکان افزونگی داده

      3.      استریم رسانه‌ها – برای پخش موسیقی و ویدیو در شبکه‌های خانگی یا سازمانی

      4.     ذخیره‌سازی داده‌ها – نگهداری متمرکز اسناد، تصاویر و دارایی‌های دیجیتال

      5.     طراحی الکترونیکی (EDA) – ذخیره و مدیریت حجم عظیم داده‌های طراحی در صنایع نیمه‌رسانا

      6.     سیستم‌های تصویربرداری پزشکی (PACS) – ذخیره و بازیابی سریع تصاویر پزشکی برای پزشکان


        کاربردهای SAN


        SAN یک معماری ذخیره‌سازی سطح بلوک با عملکرد بالا است که دستگاه‌های ذخیره‌سازی را از طریق یک شبکه‌ی اختصاصی به سرورها متصل می‌کند.
         کاربردهای معمول آن شامل موارد زیر است:

        1. ذخیره‌سازی پایگاه‌داده‌ها – مناسب برای برنامه‌های تراکنشی با نیاز به سرعت بالا

        2. مجازی‌سازی – ذخیره‌ی داده‌های ماشین‌های مجازی و پشتیبانی از مهاجرت و در دسترس‌بودن بالا

        3. برنامه‌های سازمانی – مانند ERP، CRM و سیستم‌های ایمیل گسترده

        4. بازیابی در بحران (Disaster Recovery) – تکرار داده‌ها در مکان‌های مختلف برای تضمین تداوم کسب‌وکار


          نتیجه‌گیری


          انتخاب میان NAS و SAN بستگی به نیاز، بودجه و مقیاس فعالیت شما دارد:

          • اگر به دنبال سیستمی ساده و مقرون‌به‌صرفه هستید، NAS بهترین گزینه است.

          • اما اگر به کارایی، مقیاس‌پذیری و قابلیت اطمینان در سطح سازمانی نیاز دارید، SAN انتخاب ایده‌آل خواهد بود.

          شناخت تفاوت‌های میان این دو راهکار ذخیره‌سازی به شما کمک می‌کند تصمیمی آگاهانه بگیرید که با اهداف کسب‌وکارتان هم‌راستا باشد.